Mục đích Lưu xá Sinh viên Don Bosco
25 năm trước, khi còn ở Đức Huy, một giáo xử nhỏ thuộc tỉnh Đồng Nai, tôi đã có ý định giúp các bạn trẻ trong xứ thăng tiến về lĩnh vực tri thức. Từ ý định đơn giản đó, tôi bắt đầu nghĩ đến một mô hình nhà trọ sinh viên tại thành phố Sài Gòn, nhằm cống hiến cho các bạn trẻ xa nhà một môi trường sống thích hợp và học tập tốt.
Có thể nói mô hình nhà trọ sinh viên Don Bosco này vừa là pháo đài bảo vệ các bạn trẻ khỏi những quyến rũ và những cạm bẫy giăng mắc khắp nơi trong địa bàn thành phố, vừa là bệ phóng giúp các em bước vào đời, dễ dàng thích nghi và hội nhập cuộc sống, nhằm phục vụ cho xã hội và làm chứng cho Tin mừng.
Tuy nhiên, điều quan trọng khi giáo dục thanh thiếu niên là giúp các em tìm ra ơn gọi và lý tưởng của đời mình. Trước tiên, tôi luôn khích lệ các em cố gắng học hành và sống tốt để trở nên công dân lương thiên và Kitô hữu tốt. Ngoài ra, tôi cũng gợi ý và hướng dẫn một số em tìm hiểu ơn gọi linh mục, tu sĩ để phục vụ Giáo hội qua các hội đồng hay địa phận.
Cầu mong Nhà trọ Sinh viên Don Bosco Sài Gòn mỗi ngày một phát triển cả lượng lẫn phẩm, để cống hiến cho xã hội những công dân lương thiện và Kito hữu tốt, đồng thời sản sinh những vị mục tử tốt lành cho Giáo hội Việt nam.
Giai đoạn sơ khai
Năm 1993, tuy thuộc cộng thể Tân Cang và phục vụ trẻ phong tại Thiên Trợ, tôi lại trọ tại Cộng thể Bến Cát để học Anh văn tại Đại học Mở Bán công và chỉ về Thiên Trợ cuối tuần mà thôi. Trong thời gian đó, tôi gặp được một vài bạn trẻ, khích lệ các em cùng bước vào đại học như tôi. Tôi đã xin cho 4 em được nội trú trong cộng thể để ôn thi. Sau này, vì an ninh, tôi buộc phải tìm nhà trọ bên ngoài cho các em.
Các nhà thuộc giai đoạn sơ khai gồm: Nhà Nguyên Hồng. Nhà Chị Hoàng (Gò Vấp), nhà Bác Thư, nhà Cha Tâm, nhà 36 Trung Lang, nhà Đà Lạt, nhà Chiến Thắng, nhà Tân Sơn Nhất, nhà Hoàng Việt, nhà Chấn Hưng.
Nhà Bác Thư: Khi anh Đỗ Đức Lực (nay là linh mục Giáo phận Xuân lộc) dẫn tới đến nhà bác Thư, 73 Nguyễn Bá Tòng. Lúc ấy nhà Bác rộng rãi, khang trang và đẹp lắm, tôi nói với anh Lực, chắc mình lộn nhà rồi, vì làm sao có đủ tiền thuê những nhà đẹp như thế này cho sinh viên của mình! Ấy vậy, từ nhà trọ 73 Nguyễn Bá Tòng này, đã phát sinh ra nhiều nhà trọ sinh viên Don Bosco khác.
Các cộng tác viên
Từ năm 1994, sau khi học xong đại học, tôi trở về Đức Huy làm Giám đốc cộng đoàn, không thể thường xuyên ở Sài Gòn để đồng hành cùng với các sinh viên. Tôi cần đến những người đời giúp đỡ. Người đầu tiên tôi gặp là Bác Thư. Bác vừa là chủ nhà 73 Nguyễn Bá Tòng, vừa là Cộng sự viên đầu tiên, cùng với tôi chăm sóc các nhà trọ cụm Tân Bình.
Tôi cũng mời nhiều giáo dân khác cộng tác, nhưng họ không có điều kiện như Bác Thư: vừa thích thú với công việc, lại vừa có thời giờ rảnh để đồng hành với các sinh viên, nhất là muốn học hỏi và áp dụng hệ thống Giáo dục Dự phòng vào công cuộc này.
Tôi còn nhớ mãi thuở ban đầu, bác Thư nói với tôi. “Cha cứ yên tâm, con sẽ nấu cơm cho các em”; nhưng tôi trả lời: “Không được đâu! Bác phải để các em đi chợ, tự nấu nướng và làm sạch sẽ nhà ở của mình. Nếu thương các em, thỉnh thoảng bác có thể cho các em một lít nước mắm, một kg đường hoặc một thủng mì,v.v…chứ bác đừng làm thay các em”. Biết quan điểm giáo dục như thế, bác luôn khích lệ và hướng dẫn các em chu toàn bổn phận của mình.
Khi các nhà trọ Don Bosco vươn ra khỏi cụm Tân Bình, đến địa bàn Quận 3, gần nhà thờ Vườn Xoài, Chúa lại gửi cho tôi một Cộng tác viên nữa là chị Dương Hiền, để chăm sóc các nhà trọ trong cụm Lê Văn Sỹ. Nếu bác Thư yêu thương, chăm sóc các sinh viên như một người mẹ, thì chị Dương Hiền quả là một người chị sắc xảo.
Với tuổi đời còn trẻ, chị Dương Hiền gần gũi với các sinh viên và có những thao thức giống các em, dễ dàng thấu hiểu và cảm thông với các em. Tuy nhiên đến năm 2007, vì hoàn cảnh, chị cùng với gia đình sang Hoa kỳ sinh sống; nhưng vẫn thường xuyên liên lạc với các cựu sinh viên để chia sẻ những ưu tư trăn trở của cuộc sống. Trước khi rời Việt nam, chị Dương Hiền cũng giới thiệu một Cộng tác viên khác thay thế, đó là anh Vicente Lê Quốc Hùng.
Xem thêm: Những ngôi nhà kế tiếp
Đi thuê nhà trọ
Tuy không có tiền, nhưng muốn tìm lợi ích cho sinh viên, tôi đánh liều đi thuê nhà trọ. Khi nhìn lại quá khứ, tôi nhận ra bàn tay Chúa Quan phòng đã âm thầm hướng dẫn: Trước mặt chính quyền, sinh viên tự thuê nhà và sống chung với nhau; nhưng trên thực tế đây là nhà trọ Don Bosco, sinh viên phải xin vào và tự nguyện tuân giữ nội qui nhà trọ. Đây là công cuộc tông đồ thực của nhà Dòng, mà nhà Dòng lại không cần đầu tư cơ sở, lại cũng chẳng bị liên lụy gì.
– Vì là một tập thể làm công tác từ thiện xã hội, nên các chủ nhà cho thuê với giá rẻ.
– Thuê nhà trọ ở bất cứ nơi nào, trong địa bàn thành phố, theo nhu cầu của sinh viên.
– Vị Đặc trách chăm lo đời sống tinh thần cho sinh viên, và hướng dẫn các em tự điều hành, trả tiền thuê nhà và lo việc ăn uống.
Có một lần tôi và bác Thư đi thuê nhà. Khi biết chúng tôi thuê nhà cho sinh viên, ông chủ nhà cản ngăn ngay: “Nếu ông bà muốn làm việc từ thiện, hãy tìm công việc khác. Có rất nhiều việc từ thiện để làm, đừng cho sinh viên trọ, kẻo sau này ông bà không kịp hỏi hận. Tôi đã từng có kinh nghiệm cho sinh viên thuê rồi. Tụi nó quậy phá dữ lắm. Tụi nó đâu có giữ gìn nhà cửa cho mình! Vì đã trả tiền thuê nhà rồi, nó coi đây là nhà của nó; nó muốn làm gì thì làm. Có lần tụi nó khiêng dàn trống jazz lên sân thượng khua ầm trời. Bà con chung quanh đến mắng vốn tôi, buộc lòng tôi phải đuổi tụi nó đi. Khi rời đi, tụi nó để lại cho tôi một khoản nợ tiền điện và nước mấy tháng chưa trả”.
Rồi chủ nhà quay sang hỏi tôi: “Thế hai bác thuê nhà cho sinh viên nam hay nữ?” Tôi trả lời: “Sinh viên nam”. Ông chủ chắp hai tay lại, xá tôi hai vái và nói: “Rồi hai bác sẽ mở mắt ra! Gặp thất bại chắc chắn, còn tôi không bao giờ cho sinh viên thuê nữa đâu!”
Xem thêm: Nhà Trần Mai Ninh 1 – Nhà trọ đáng sống, mến yêu và biết sợ
